BATI EDEBİYATI VE EDEBİ AKIMLAR

başlayan romantizm, Fransız edebiyatını da etkisine alarak 19. yüzyılın ilk yarısında klasisizme egemen olmuştur.

 Romantizmin gelişmesinde, hiç kuşkusuz “Aydınlanma Çağı” düşünürlerin ve Krallığa karşı Cumhuriyetçiliğin güçlenmesinin etkisi temel belirleyicidir. J.J Rousseau, Voltaire, Montesquie, Diderot gibi Aydınlanma Çağı (18. Yüzyıl) düşünürlerinin geliştirdiği “özgürlük”, “demokrasi”, “insan hakları” gibi kavramlar romantizmin düşünsel temelini oluşturmuştur.

 1789 Fransız İhtilali’yle güçlenen Cumhuriyetçilik de romantizmin siyasal ortamını belirlemiştir

 İngiliz edebiyatında ilk örnekleri görülen romantizm, Fransa’da bulduğu düşünsel ve siyasal ortam içinde bir sanat akımı olarak belirginleşmiş ve ilkeleri de Victor Hugo’nun Cromwell adlı dramının önsözünde açıklanmıştır.

 Romantizmin Özellikleri

• Klasisizmin biçime öze ilişkin tüm kuralları reddedilmiştir.
•  Aklın, mantığın ve sağduyunun yerini, bireysel duygu, hayal ve heyecanlar almıştır.
•  Klasik tragedya ve komedyanın bütün bağlayıcı kuralları bırakılmış bu iki tür dram türünde bütünleştirilmiştir. (Öncüsü Shakespeare’dir)
•  Duygulu ve coşkulu olan romantikler yapıtlarında Kişiliklerini gizlemezler, anlattıkları olaylar karşısındaki tavırlarını açıkça ortaya koyarlar.
•  Dış dünyayı, doğayı renkli, abartılı betimlemelerleanlatmışlar, doğayı sanatçının esin kaynağı olarak değerlendirmişlerdir.
•  Klasisizmdeki evrenselin, genelin ve tipin yerini; ulusal, yerel ve karakter almıştır.
•  Ulusal tarihe, dinsel konulara yönelmiştir; ölüm, acı, aşk, intihar temalarına ağırlık vermişlerdir.
•  Eski Yunan ve Latin mitolojisi yerini, Hıristiyanlık mucizelerine, ulusal destanlara, efsanelere bırakmıştır.
•  Dil ve anlatımda klasikler gibi disiplinli ve özenli değildirler.
•  İşledikleri konular, iyi-kötü, doğru-yanlış, güzel-çirkin karşıtlıkları içinde ele alınmıştır.
•  Toplumsal olumsuzluklara karşı çıkılmış ve “toplum için sanat” anlayışı benimsenmiştir.

FRANSA’DA

•  CHATEABRIAND (1768-1848)  ROMAN

    Gezgin ve yazardır.

      ATALA, MEZAR ÖTESİNDEN, ANILAR…

 •  VİCTOR HUGO (1802-1885) ROMAN, TİYATRO, ŞİİR

     SEFİLLER, NOTRE DAME’IN KAMBURU,

     CROMWELL,HERNANİ, KRAL EĞLENİYOR, RUY

      BLAS…

•  A.DUMAS PERE   (1802-1870)  ROMAN

     ÜÇ SİLAHŞÖRLER, MONTE KRİSTO KONTU

 •  ALFRED DE MUSSET     ROMAN, ŞİİR

     BİR ZAMANE ÇOCUĞUN İTİRAFLARI,

     GECELER

 •  LAMARTİNE  (1790-1869)   ŞİİR, ROMAN

     GRAZİELLA, RAPHAEL(ROMAN)

     ŞAİRANE DÜŞÜNCELER(ŞİİR)

 •  GEORGE SAND  (1804-1876)   ROMAN

     PEMBE VE BEYAZ, İNDİANA, BİR YOCUNUN

      MEKTUPLARI

 ALMANYA’DA

•  GOETHE  (1739-1932)   ŞİİR, TİYATRO, ROMAN

     FAUST(OYUN), GENÇ WARTHER’IN

     ACILARI (ROMAN)

 •  SCHILLER   ( 1759-1806)  TİYATRO

     HAYDUTLAR, DON CARLOS, WİLHELM TELL

 İNGİLTERE’DE

•  LORD BYRON   (1788-1824)  ŞİİR

•  SHELLEY     ŞİİR

 •  SIR WALTER SCOTT (1771-1832) TARİHSEL ROMAN  TILSIM, MANASTIR, TEHLİKELİ ŞATO…

 RUSYA’DA

•  ALEKSANDR PUŞKİN (1799-1839)  ŞİİR, TİYATRO,

     HİKÂYE, YÜZBAŞININ KIZI(HİKÂYE)

     ÇİNGENELER(ŞİİR)

 Türk Edebiyatı’nda romantizm Batı’daki önemini yitirdikten sonra etkili olmuştur. En çok Tanzimat Edebiyatı’nı etkisi altına alan romantizmin özellikleri, Namık Kemal, Ahmet Mithat ve Abdülhak Hamit’in eserlerinde gözlenebilir.

REALİZM (GERÇEKÇİLİK)

(19. yüzyılın ikinci yarısı)

   Romantizmin hayal ve duyguya yaptığı vurguya bir tepki olarak doğan realizm, 19. yüzyılın ikinci yarısından sonra dünya edebiyatını geniş ölçüde etkilemiştir.

 18. ve 19. yüzyıl Avrupası’nda görülen toplumsal hareketlilik, toplumsal sınıfları, mücadele içinde yeni çalkantılara, aydınları da yeni arayışlar içine itmiştir. Bu arayışlarda temel yönseme, toplum gerçekliğinin tanınması olmuştur.

 Bu nedenle, Auguste Comte’un pozitivizm (olguculuk) felsefesi, realizmin düşünsel temelini oluşturmuştur.

1  –     2  –   3   –   4  –   5   –   6   –  7 –    8  –    9  –   10  –     11  –    12